C VİTAMİ NEDİR, NE DEĞİLDİR?

Sağlıklı yaşamın sürdürülebilmesi için protein, yağ, karbonhidrat gibi makro besinlerin yanı sıra vitamin ve mineral alımı da önemlidir. Hasta olduğumuzda bağışıklık sistemimizi güçlendirmek için özellikle C vitamini içeriği yüksek gıdalara yöneliyoruz. Peki C vitamini nedir, faydaları nelerdir, ısıya ne kadar duyarlıdır?

Suda çözünür bir vitamin olan C vitamini vücutta depolanamaz ve biyosentetik yolda anahtar bir enzim olan gulonolakton oksidaz enziminin kaybı sonucu insanlar tarafından sentezlenemez. Bu nedenle besinler yardımı ile günlük olarak dışarıdan alınması zorunlu vitaminlerden biridir. Alınması gereken C vitamini miktarı sağlıklı bireyler için 102 mg/gün’dür. Zararlı alışkanlıkların günlük dozajı artırdığı yapılan çalışmalarla gösterilmiştir. Örneğin sigara içmek oksidatif stresi ve C vitamininin metabolik döngüsünü arttırdığı için sigara içenlerin ihtiyacı 35 mg/gün artmaktadır.

C Vitamininin Faydaları

• Yaraların iyileşmesinde hayati bir rol oynayan bağ dokusunun önemli bir bileşeni olan kollajen üretiminde rol oynar.
• Bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur. Bol meyve sebze tüketmek ya da C vitamini desteği almak soğuk algınlığı süresini kısaltabilir veya belirtilerin şiddetini azaltabilir
• Demir emilimi için C vitamininin varlığı oldukça önemlidir. Tahıl ve baklagilleri C vitaminiyle birlikte tüketirseniz sahip oldukları demirin vücuda olan etkisi artacaktır.
• Kardiyovasküler hastalık riskini azaltır. Epidemiyolojik çalışmalardan elde edilen kanıtlara göre dengeli ve düzenli meyve sebze alımının azalmış kardiyovasküler hastalık riski ile ilişkili olduğu gösterilmektedir.

C Vitamini Eksikliği

Yetersiz C vitamini alımı, yorgunluk veya halsizlik, bağ dokusu zayıflığı, kılcal kırılganlık ile kendini gösterir ve iskorbüt hastalığına neden olur. İskorbüt, kollajen yapıların zayıflaması, zayıf yara iyileşmesi ve bağışıklığın bozulmasıyla karakterizedir. Vitamin eksikliği sonucunda oluşabilecek hastalıkların önüne geçmek için yıl boyunca mevsime özel vitaminleri yeterli bir şekilde alınması gerekir.

Isı ile Yok Olur!

Isıya dayanıklı olmayan bir vitamindir. Bu vitamininden gerçek anlamda yararlanabilmek için gıdanın ısıya temas etmemesi gerekir. Örneğin güneşte kurutulan gıdalarda %100’e yakın C vitamini kaybı gözlenmektedir. Aynı zamanda yetiştirme koşullarına, yılın mevsimine, olgunluk aşamasına ve tüketimden önceki saklama süresine bağlı olarak değişebilir. Uzun süreli depolama durumunda da besin değerini kaybetmektedir. The Snack Haus ailesi olarak dalından taze toplanan ürünleri bekletmeden dondurularak kurutma işlemine tabii tutuyoruz. Böylece ürünlerimiz ısıyla temas etmez, besin değerlerini korurlar.

Kaynak:

https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminC-HealthProfessional/

Atabek, H , Özdemir, F . (2010). C Vitamini İlavesinin Egzersiz Performansına ve Kas Hasarına Etkisi . CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi , 5 (2) , 60-69

Carr, A. C., & Maggini, S. (2017). Vitamin C and Immune Function. Nutrients, 9 (11), 1211.

Kubat, A., Özaslan, M., Karaduman, A., Karagöz, I. D., & Kılıç, İ. H. (2013). C vitamini bakımından zengin sebze ve meyvelerin beyaz kan hücreleri artışı üzerine etkilerinin araştırılması. AVKAE Dergisi, 3(1), 31-37.

Linster, C. L., & Van Schaftingen, E. (2007). Vitamin c. The FEBS journal, 274(1), 1-22.

Nabzdyk, C. S., & Bittner, E. A. (2018). Vitamin C in the critically ill – indications and controversies. World journal of critical care medicine, 7(5), 52–61. https://doi.org/10.5492/wjccm.v7.i5.52

Padayatty, S. J., & Levine, M. (2001). New insights into the physiology and pharmacology of vitamin C. Cmaj, 164(3), 353-355.